خاکریزهای کاغذی

کتابخوانی‌های من...

خاکریزهای کاغذی

کتابخوانی‌های من...

خاکریزهای کاغذی
دیروز توپ بود و تانک و سنگر و خاکریزهای خاکی و...

امروز قلم است و کتاب و نشریه و سایت و خاکریزهای کاغذی و...

۶ مطلب در مهر ۱۳۹۴ ثبت شده است

چهارشنبه, ۲۲ مهر ۱۳۹۴، ۰۹:۱۵ ب.ظ

کتاب های عاشورایی

قریب به 1400 سال از قیام جاودانه حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) علیه دستگاه طاغوتی امویان می‌گذرد. قیامی که به واسطه خون پاک و به ناحق ریخته سیدالشهداء تاکنون زنده و اثرگذار باقی مانده و حرارتش در رگ و خون شیعیان جریان دارد.

شهادت حسین (علیه السلام) و واقعه کربلا به ذات خود پایدار بوده و هست. در این میان آنچه که حقایق و عبرت‌های انسان‌ساز را نسل به نسل منتقل کرده است، ذکر شفاهی مصائب و مناقب آن حضرت و نیز مکتوباتی است که در این زمینه بوجود آمده است.

این نوشتار سعی دارد اختصاراً به دسته بندی و معرفی برخی از کتاب های تالیف شده پیرامون شخصیت و قیام حضرت اباعبدالله (علیه السلام) بپردازد.

مقاتل
مهمترین کتاب‌های مرتبط با واقعه عاشورا، کتاب‌هایی است که به مقتل معروف است. مقتل‌ها کتاب‌هایی هستند که به شرح واقعه کربلا به صورت مستند می‌پردازند.
از معروف‌ترین و معتبرترین مقتل‌ها می‌توان چنین نام برد:
-    لهوف اثر سید بن طاووس
-    مقتل ابی مخنف نوشته ابی مخنف
-    خصائص الحسینیه تالیف مرحوم شوشتری

-    نفس المهموم اثر شیخ عباس قمی که به فارسی تحت عنوان "در کربلا چه گذشت" ترجمه شده است. همچنین کتابی با عنوان " آه " توسط یاسین حجازی منتشر شده که ترجمه آسان تر و خوانا تری از این کتاب است.

تحلیلی

واقعه کربلا ابعاد گوناگونی دارد که هریک تحلیل و بررسی مفصلی می‌طلبد. بر این اساس متفکرین و اسلام شناسان در طول تاریخ و بخصوص در دهه‌های اخیر کتاب‌هایی با محتوای تبیین و تحلیل چرایی و چگونگی این حادثه جانگداز پرداخته و به بیان عبرت‌ها و انذارهای آن همت نهاده‌اند.

برخی از کتاب‌های مهم این عرصه عبارت اند از:

-    حماسه حسینی تالیف شهید مرتضی مطهری که از معروف ترین کتب در این زمینه است.

-    پس از 50 سال کتابی است از مرحوم سیدجعفر شهیدی که به تحلیل عوامل موثر در انحراف مردم هم عصر امام حسین (علیه السلام) می‌پردازد. منظور از 50 سال، سال های پس از رحلت پیامبر عظیم الشان اسلام است و نویسنده می کوشد تا بی وفایی مدعیان مسلمانی را تنها به فاصله 50 سال از فقدان پیامبرشان نشان دهد.

-    حماسه و عرفان تالیف حضرت آیت الله جوادی آملی است که تعمقی بر این واقعه و ابعاد عرفانی و سیاسی آن دارد.

-    نگاهی نو به جریان عاشورا اثری است که به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تدوین و منتشر شده است.

-    عبرت‌های عاشورا تالیف حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خاتمی است در بیان عبرت‌ها و درس‌های قیام اباعبدالله الحسین (علیه السلام) که برای نسل کنونی به چاپ رسیده است.

-    جان‌ها فدای دین کتابی است که از چند سخنرانی آیت الله مصباح یزدی برگرفته شده و توسط موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.

-    مراقبه‌های عاشورایی اثر مشترک حجج اسلام الهاشمی و میرباقری

-    حسین(علیه السلام)؛ عقل سرخ نیز از سخنرانی‌های استاد حسن رحیم پور ازغدی تدوین و منشتر شده است.

-    آیینه حقیقت نیز به بیان دیدگاه ها و نظرات مرحوم حضرت آیت الله بهجت درباره شخصیت امام حسین (علیه السلام) و قیام او می‌پردازد.

-    فتح خون اثری تحلیلی – ادبی است از شهید سید مرتضی آوینی که با قلمی جذب کننده و طوفانی واقعه کربلا و نگاه عاشورایی امام را ترسیم می‌کند.

فرهنگ نامه ها

به همت برخی محققین در زمینه واقعه کربلا برخی فرهنگنامه‌ها و دانشنامه‌ها نیز به قلم تبع در آمده است. از مهم‌ترین این فرهنگنامه‌ها می‌توان کتاب‌های زیر را برشمرد:

-    دانشنامه امام حسین(علیه السلام) اثر آیت الله محمدی ری شهری که در 14 جلد تدوین و منتشر گردیده است. این دانشنامه یکی از جامع ترین کتب برای پژوهشگران در زمینه امام حسین (علیه السلام) است.

-    فرهنگ سخنان امام حسین (علیه السلام) تالیف محمد دشتی

-    فرهنگ عاشورا اثر جواد محدثی

-    فرهنگ جامع سخنان امام حسین (علیه السلام) نیز تالیف علی مویدی است.

ادبیات (شعر و داستان)

پس از انقلاب اسلامی بسیاری از شاعران و نویسندگان اهل ادب به انتشار مجموعه اشعار و داستان و رمان‌های خود در زمینه واقعه کربلا و نیز ساحت مقدس حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) پرداختند. در عرصه شعر و شاعری، احصای آثار ارادتمندان به اهل بیت (علیهم السلام) کاری بس مشکل است. اما برای نمونه، معروف‌ترین کتاب‌های چاپ شده در این عرصه را می‌توان چنین بر شمرد:

-    من می گویم شما بگریید کاری است از علیرضا قزوه که مجموعه اشعار شاعران ولایی در زمینه عاشوراست.

-    با کاروان نیزه نیز اثر دیگری از علیرضا قزوه است.

-    گوشواره عرش مجموعه اشعار استاد علی موسوی گرمارودی

-    طلسم سنگ مجموعه اشعار حماسی مرحوم سیدحسن حسینی است.

-    طوفان واژه ها نیز اشعار شاعر جوان، سیدحمید برقعی است حاوی شورانگیزترین اشعار وی در زمینه امام حسین و اهل بیت(علیهم السلام)

-    جغرافیای رازها اثر ابوالقاسم حسینجانی

-    عطر عطش از سارا عرفانی

از بین رمان‌ها و داستان‌های با مضمون عاشورایی نیز می‌توان به کتاب@های زیر اشاره کرد:

-    هفت شهر عشق اثر نویسنده پرکار، مهدی خدامیان آرانی است که در 7 قسمت با زبانی فصیح و ادبی به روایت واقعه عاشورا و دلایل قتل امام حسین (علیه السلام) در قالب داستان می‌پردازد.

-    نامیرا رمان ارزشمندی است از محمدصادق کرمیار که هدفش ترسیم بی‌وفایی کوفیان و گمراهی و ضلالت آنها در انتخاب مسیر حقیقت است.

-    سقای آب و ادب داستان زیبایی است از سیدمهدی شجاعی که درباره قمربنی هاشم، حضرت عباس (علیه السلام) نوشته شده است.

-    پدر، عشق و پسر داستان دیگری از سید مهدی شجاعی است که از زبان اسب حضرت علی اکبر (علیه السلام) روایت می‌شود.

-    قصه کربلا نوشته مهدی قزلی که کاری 10 جلدی است در مجلدهای کم حجم.

البته مکتوبات در زمینه واقعه کربلا بسیار است. در زمینه عاشورا کتاب‌های خوبی نیز برای کودکان و نوجوانان نوشته شده است که احصای آنها فرصت دیگری می‌طلبد.

 

**  این مطلب در آذرماه سال 1391 در وبلاگ خاکریزهای کاغذی منتشر شده است.

۴ نظر ۲۲ مهر ۹۴ ، ۲۱:۱۵
احسان عابدی
دوشنبه, ۲۰ مهر ۱۳۹۴، ۱۲:۳۶ ب.ظ

سخنی که درباره کتاب نیست!

در انبار کتاب، کتابی دیدم قدیمی از دکتر علی شریعتی که قبلاً نامش به گوشم نخورده بود. «سخنی درباره کتاب»!

چاپ آذر ماه 1356 است. یعنی 6 ماه پس از فوت‌شان این کتاب توسط انتشارات «چاپخش» منتشر شده و جالب این‌که در 5000 نسخه چاپ شده است!

در توضیح صفحه اول کتاب نوشته: «این سخنرانی به تاریخ 1348/9/23 در روز افتتاح انجمن کتاب دانشجویان دانشکده ادبیات ایراد شده است.»

با تصور اینکه مطالبی خواندنی درباره کتاب و کتاب‌خوانی از مرحوم شریعتی در کتاب بخوانم، برش داشتم و شروع کردم به مطالعه. اما جمله ابتدایی، و چند سط بعد، تکلیفم را روشن کرد:

«سخن گفتن درباره کتاب دلیل آوردن برای آفتاب است و به خصوص در چنین جمعی که جمع کتاب است، فکر می‌کنم سخن زائدی باشد... بنابراین فکر نمی‌کنم لزومی داشته باشد درباره فوائد کتاب و نقش و ارزش آن صحبت شود...» !!

خلاصه دکتر شریعتی اصلاً سخنی درباره کتاب در آن جلسه و در این کتاب به میان نیاورده است!

تکیه اش روی پیوند انسان و مکتب‌ها با مذهب است و بازگشت انسان به خویش.

مطالب و تحلیل‌های خوبی دارد، اما متعجبم چرا عنوان کتاب را «سخنی درباره کتاب» نهاده‌اند؟!

عجیب‌تر اینکه ظاهراً در سال 91 این کتاب با همین عنوان تجدید چاپ شده است. نکرده‌اند ضمن اشاره به عنوان اصلی کتاب، عنوان را تغییر داده و نامی مرتبط با موضوع برایش انتخاب کنند.

کتاب 39 صفحه دارد و به بهای 20 ریال فروخته می‌شده.

 

۰ نظر ۲۰ مهر ۹۴ ، ۱۲:۳۶
احسان عابدی
سه شنبه, ۱۴ مهر ۱۳۹۴، ۰۸:۰۳ ق.ظ

فتح الله بی نیاز هم رفت...

فتح‌الله بی‌نیاز، نویسنده و منتقد ادبی صبح روز یکشنبه ١۲ مهرماه درگذشت.

به گزارش خبرگزاری مهر، بی‌نیاز که برای حضور در یک مراسم نقد ادبی از منزل خارج شده بود در خیابان صادقیه دچار ایست قلبی شده و طی مسیر تا بیمارستان فیروزگر تهران جان به جان آفرین تسلیم کرد.

بر اساس وصیت آن مرحوم، خانواده اش تقاضا دارند که مراسم خاکسپاری را در آرامش و به تنهایی برگزار کنند.

فتح‌الله بی‌نیاز متولد ۱۳۲۷ در مسجدسلیمان، نویسنده و منتقد ادبی، دانش‌آموخته رشته مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف بود.

از بی‌نیاز تا به حال ۱۵رمان و ۷ مجموعه داستان کوتاه و ۸ کتاب در حوزه نقد و نظریه ادبی ‏منتشر شده است.

** نقدهای بی نیاز واقعا خواندنی است. پیشنهادم به شما مطالعه دو کتاب «در جهان رمان مدرنیستی» و «نقد، تحلیل و تفسیر چند داستان معتبر جهان» است.

*** خدایش بیامرزد...

۰ نظر ۱۴ مهر ۹۴ ، ۰۸:۰۳
احسان عابدی
دوشنبه, ۶ مهر ۱۳۹۴، ۰۲:۱۶ ب.ظ

شب های بی مهتاب

«شب های بی مهتاب» خاطرات اسیر آزاد شده ایرانی سرهنگ شهاب‌الدین شهبازی است که کار مصاحبه و تدوین آن توسط پژوهشگر و نویسنده فعال عرصه تاریخ انقلاب، آقای محسن کاظمی انجام شده و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده است.
 این کتاب در ده فصل به بیان خاطراتی از شهاب‌الدین شهبازی از سال‌های آغازین انقلاب، شروع جنگ، سال‌های جنگ و دوره اسارت وی می‌پردازد.

سرهنگ شهبازی، افسر ژاندارم سال‌های آخر حکومت پهلوی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، عهده‌دار فرماندهی پاسگاه مرزی در هویزه می‌شود. با شروع جنگ تحمیلی ایشان و گروهان تحت امرش در وضعیتی کاملاً نا برابر به دفاع در مقابل تهاجم دشمن بعثی اقدام می‌کنند. بعد از حدود دو ماه نبرد و مقاومت حماسه انگیز در حالی که زخمی شده، به اسارت دشمن در می‌آید که این اسارت ده سال طول می‌کشد.

فصل اول کتاب شب‌های بی مهتاب، خاطرات دوران کودکی و حضور در ژاندارمری و مبارزات پیش از انقلاب راوی است.
در فصل دوم ناآرامی‌های قبل از جنگ در نوار مرزی و آغاز جنگ و نیز نحوه اسارت سرهنگ شهبازی مطرح می‌شود.
 از فصل سوم کتاب، که «به رنگ زرد» نام دارد، خاطرات دوران اسارت ایشان شروع می‌شود. از این فصل به بعد در واقع خواننده با فضای کلی و بعضاً مصداقی دوران اسارت رزمندگان اسلام آشنا می‌شود.

مباحثی درباره نحوه برگزاری عزارداری عاشورا، شخصیت روحانی بزرگوار حاج آقای ابوترابی، مقابله اسرا با پخش فیلم موهن حضرت امام، توصیفاتی از اردوگاه شماره ۵ تکریت، روال روزمره یک روز در اردوگاه، گروه‌بندی‌هایی که بعثی‌ها بین رزمندگان ایجا می‌کردند، جنگ رسانه‌ای بعثی‌ها و... در فصل‌های 3 تا 10 مطرح می‌شود که برای مخاطب بخصوص نسل جوان جالب و قابل تامل است.

در فصل دهم و پایانی با عنوان «پایان شب سیه» اتفاقات پیرامون پذیرش قطعنامه ۵۹۸، رحلت حضرت امام و دوران پایانی اسارت مطرح شده است.
 ۵ تصویر از مکاتبات و ۴ عکس از دوران اسارت این آزاده زینت بخش صفحات پایانی این کتاب است.

وجه بارز خاطرات شهبازی

وجه بارز خاطرات شهبازی در این کتاب، در جریان شناسی سیاسی- ایدئولوژیک دوران اسارت است که مرزبندی‌ها و دسته‌بندی‌های بخشی از اسراء را به دست می‌دهد. شاید این ویژگی را به ندرت در سایر کتاب‌هایی ببینیم که موضوع آنها خاطرات آزادگان و وضعیت اسارت رزمندگان در عراق باشد.

ویژگی بارز دیگر این کتاب این است که برخلاف رویه ثابت کتاب‌های خاطرات آزادگان، صرفاً به بیان شکنجه‌ها و اذیت و آزارهای بعثی‌ها نپرداخته و حتی این مباحث قسمت کمی از این خاطرات را در بر می‌گیرد. شهبازی بیشتر بر مسائل سیاسی-معنوی، نفوذهای بعثی‌ها و ... تاکید دارد تا ترسیم صحنه های دهشتناک شکنجه عراقی‌ها.

این نوع نگاه از آن جهت ارزشمند است که تاکنون اطلاعاتی که نسل من، یعنی جوانان جنگ ندیده، از وضعیت اسارت رزمندگان در عراق دارد، به برخی ابزارها و شیوه‌های ناجوانمردانه شکنجه بعثی‌ها بوده و کمتر درباره جریانات و اتفاقات فرهنگی و سیاسی و معنوی اسارت شنیده و خوانده‌ایم.

اگر سایر آزادگان عزیز نیز در کنار بیان خاطرات و خطرات شکنجه‌محور خود در زمان اسارت، نگاهی هم به این مسائل داشته باشند، هنر خود را کامل کرده‌اند.

 یک قاچ از کتاب:

«در آن لحظه غرور خود را خرد شده می‌دیدم. باور کردنی نبود، من، شهبازی گرفتار دشمن شده باشم. آن لحظه تلخ‌ترین و ناراحت کننده ترین لحظه عمرم بود، بیست و پنج آبان ماه هوا گرگ و میش بود، صدای جر و بحث عراقی‌ها مرا از شوک در می‌آورد، آن‌ها با هم اختلاف پیدا کرده بودند که ما را با خود ببرند یا بکُشند و خلاص شوند. بالاخره تصمیم خود را گرفتند و ما را به داخل نفربر انداختند و به دب حردان بردند، دب حردانی که به اشغال عراقی‌ها درآمده بود، آن منطقه مرکز فرماندهی‌شان بود. در دب حردان ساعت مچی‌ام را گرفتند. دست‌ها و چشم‌هایم را بستند و همراه آن سرباز داخل یک سنگر انداختند و...»

 

* یکی از نوسندگان کارکشته خاطرات جنگ و دفاع مقدس گفته بود هر نویسنده و تدوین‌گر خاطرات دفاع مقدس باید این کتاب را خوانده باشد تا موفق باشد!

 

** لینک انتشار این مطلب در پایگاه تاریخ شفاهی ایران

۰ نظر ۰۶ مهر ۹۴ ، ۱۴:۱۶
احسان عابدی
پنجشنبه, ۲ مهر ۱۳۹۴، ۰۳:۵۲ ب.ظ

اینک شوکران...

مجموعه «اینک شوکران» که اخیراً پنجمین جلد از آن منتشر شده، روایتی است از زندگی شهدائی که در طول دفاع مقدس جانباز شیمیائی شده و پس از تحمل سال‌ها جانبازی، به درجه رفیع شهادت نائل آمده‌اند.
این مجموعه اثر گذار، توسط انتشارات روایت فتح و در قطعات کوچک (جیبی) منتشر شده است.

این 5 جلد کتاب، از لحظه آشنایی راوی یا همان همسر شهید با شهید شروع می‌شود و با روزهای جنگ و گلوله دامه می‌یابد تا به دوران سختی تحمل فشارهای ناشی از جانبازی و زخم‌های شیمیائی می‌رسد.

حٌسن این مجموعه کتاب، روایت ساده و عاشقانه زندگی همسرانی است که سال‌ها درد و رنج را به جان خریدند تا امروز ما در سایه امنیت و آرامش زندگی کنیم.
صحنه‌هایی که از زبان همسران شهدا در این کتاب‌ها می‌خوانید قطعاً شما را تحت تاثیر قرار خواهد داد. یادم می‌آید در دوران دانشجویی به همت دوستان در جامعه اسلامی دانشجویان، مسابقه کتابخوانی از جلد اول اینک شوکران (منوچهر مدق به روایت همسر شهید ) برگزار کردیم که سوای استقبال بی‌نظیر دانشجویان، خیلی از آنها مخصوصاً خانم‌ها، به طرق مختلف مراتب سپاس و تشکر خود را ابراز داشته و می‌گفتند بر صفحه صفحه این کتاب اشک ریختند ... 
شهدای این کتاب‌ها گرچه گمنام‌اند، اما خواندن شرح زندگی آنها، عظمت و بزرگی روح آنها را نشان می‌دهد.

مجموعه اینک شوکران را به جوانان مخصوصاً زوج‌های جوان توصیه می‌کنم که قطعاً در روابط زناشویی و سبک زندگی‌شان اثر گذار خواهد بود.
از بین این 5 جلد، جلد 1 و جلد 3 قوی تر به نظر می‌رسد. مخصوصاً کتاب ایوب بلندی که طوفانی در روح و روان انسان برپا می‌کند ...

این مجموعه 5 جلدی شامل کتاب‌های زیر است:
اینک شوکران 1: منوچهر مدق به روایت همسر شهید
اینک شوکران 2: مصطفی طالبی به روایت همسر شهید
اینک شوکران 3: ایوب بلندی به روایت همسر شهید
اینک شوکران 4: محمدعلی رنجبر به روایت همسر شهید
اینک شوکران 5: سعید جان بزرگی به روایت همسر شهید

-----------------------------------------------------------------------

* توضیح: این معرفی کتاب را سال 91 در خاکریزهای کاغذی بلاگفایی‌ام  (اینجا) نوشتم. متاسفانه برخی سایت ها بدون ذکر منبع منترش کردند. سوءتفاهم نشود که کپی کرده‌ام و ...!

۱ نظر ۰۲ مهر ۹۴ ، ۱۵:۵۲
احسان عابدی
چهارشنبه, ۱ مهر ۱۳۹۴، ۱۲:۱۴ ب.ظ

هشت سال این‌گونه گذشت

کتاب «هشت سال این‌گونه گذشت» با عنوان فرعی «روایت آغاز تا پایان هشت سال دفاع مقدس» کتابی مصور است که به کوشش خانه فرهنگ و هنر سافیا و انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است.

این کتاب بخش‌های مختلفی از جمله روزی جنگی بود، این پاییز قرمز است، بحران بالا می‌گیرد، روزهای پیروزی فرا می‌رسد، اروند مهار می‌شود و درجه درد بالاست دارد. البته تصاویر جالب و دیده نشده و همچنین نوشته‌هایی از ۸ سال جنگ تحمیلی که با ظرافت و سلیقه انتخاب و درج شده است، به جذابیت و تاثیر عمیق کتاب کمک شایانی می‌کند.

موضوع تصاویر این کتاب روزهای اول جنگ، روزهای بحران، روزهای پیروزی ایرانیان، روز آزادی اروند، روز آزادی خرمشهر و روز درد و بحران است.

این کتاب با هدف پر کردن خلا موجود بین نسل امروز و دوران هشت سال دفاع مقدس تولید شده و فرض تهیه کننده بر این است که مخاطب هیچ پیش زمینه‌ای در مورد جنگ ندارد.

در این کتاب، هشت سال جنگ به اختصار تشریح شده و وقایعی که در هر سال اتفاق افتاده و عواملی که در این اتفاقات دخیل بودند و همچنین وضعیت و موقعیت مناطق جنگی در نقشه‌هایی که آمده به ‌خوبی توضیح داده شده است‌. سخنان امام(ره) و دکتر چمران‌، فرمانده جنگ‌، و همچنین صدام حسین و واکنش کشورهای غربی هم در این کتاب آمده است‌.

جعفر شیرعلی نیا از جمله نویسندگان و محققانی است که همت خود را صرف تهیه و انتشار کتاب‌های دایره‌المعارف و مرجع در حوزه‌های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نموده است. این کتاب به خصوص برای نوجوانان و جوانان منبع مفید و مختصری است تا با زوایا و تاریخ دفاع مقدس آشنا شوند.

کتاب هشت سال این گونه گذشت با تلاش جعفر شیرعلی نیا تهیه شده و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده است.

۰ نظر ۰۱ مهر ۹۴ ، ۱۲:۱۴
احسان عابدی