قفسه بصیرت

پس از فتنه بزرگ‌سال ۸۸ برخی از نویسندگان و محققان دست به نگارش کتاب‌هایی زدند که در ابعاد مختلف و از جنبه‌های گوناگون، فتنه و حوادث سال ۸۸ را ثبت و تحلیل کند. مجموع این کتاب‌ها به چند دسته کلی قابل‌تقسیم است. در این نوشتار، سعی می‌شود مهم‌ترین کتاب‌هایی که درباره فتنه منتشرشده به تفکیک موضوع معرفی گردد.

الف- سخنان رهبر انقلاب و فتنه ۸۸

بیانات راهگشای رهبر معظم انقلاب در ایام فتنه و پس‌ازآن، موضوع چندین عنوان کتاب درباره فتنه شد. از مهم‌ترین این کتاب‌ها می‌توان عناوین زیر را نام برد:

۱- «کالبدشکافی فتنه هشتادوهشت»: نمودار درختی بیانات رهبر معظم انقلاب در مورد حوادث قبل و بعد از انتخابات دهم ریاست جمهوری است که برای مرور گذرا و کلی بسیار مناسب است. این کتاب از سوی موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی و دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی منتشر شده است.

۲- «نقشه‌ی راه»: در این کتاب ۸۸ قطعه از بیانات مقام معظم رهبری درباره‌ی نقش بصیرت در فتنه ۸۸ مطرح‌شده که محمدمهدی کوثری آن را تألیف و مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر کرده است.

۳- «وظایف در شرایط فتنه»: این کتاب شامل ۲۲۰ وظیفه‌ی تصریحی و ۸۷ وظیفه‌ی استنباطی در رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی است که متناظر با فتنه باید مدنظر اهل بصیرت باشد.تهیه‌کننده و ناشر این کتاب موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت است.

۴- «نقشه نقش بر آب»: این کتاب توسط دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منتشر شده و مروری بر بیانات رهبر معظم انقلاب در فتنه ۸۸ است.

ب- فتنه

۵- «موج فتنه؛ از جمل تا جنگ نرم»: این کتاب با تکیه و تأکید بر سخن و سیره امام علی (ع) ابعاد گوناگون بحث فتنه را به اختصار می‌کاود، از منابع مفید در موضوع فتنه شناسی و جنگ نرم است و یکی از کتاب‌هایی است که بارها تجدید چاپ شده است. مؤلف کتاب احمد حسین شریفی و انتشارات کانون اندیشه جوان آن را منتشر کرده است.

‏۶- «نظریه فتنه»: در این کتاب روح‌الله حسینیان چارچوبی نظری راجع به فتنه مطرح کرده و با بررسی فتنه‌های صدر اسلام و فتنه سال ۸۸ تلفیقی تحقیقی درباره نظریه فتنه از بعد دینی و سیاسی بیان کرده است. ناشر کتاب نظریه فتنه مرکز اسناد انقلاب اسلامی است.

۷- «تیغ دو دم: نگاهی تاریخی-تحلیلی به فتنه از صدر اسلام تا روزگار معاصر»: این کتاب مجموعه مقالاتی درزمینهٔ سیره پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین (ع) در مواجهه با فتنه و فتنه‌گران است که با توجه به برخی از حوادث صدر اسلام نوشته شده است. مولف آن مهدی همازاده‌ابیانه و ناشرش دفتر نشر معارف است.

ج- وقایع انتخابات و اسناد

۸- «روزشمار ۸ ماه نبرد مقدس»: این کتاب ارزشمند مجموعه حوادث دوم خرداد ۸۸ تا بهمن ۸۸ را بر اساس اخبار خبرگزاری‌های انقلابی و ضدانقلاب تدوین کرده و درواقع تاریخ ۸ ماه حوادث مختلف فتنه را ثبت و ضبط کرده است. تدوین این کتاب به عهده امیرحسین ثابتی بوده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی آن را منتشر کرده است.

۹- «مطالبات غیرقانونی»: این کتاب با موشکافی رخدادهای قبل و بعد از انتخابات سال ۸۸، طرح جالبی ازآنچه رخ داد را ارائه می‌کند. بررسی وقایع قبل از انتخابات از دوران اصلاحات و وقایع مربوط به ۱۸ تیر آغاز می‌شود و تا دوران انتخابات استمرار می‌یابد. کتاب مطالبات غیرقانونی را نیز موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت روانه بازار کرده است.

۱۰- «شنبه پس از انتخابات»: این کتاب به روزشمار سخنان و مواضع نامزدها درباره قانون‌گرایی و میزان پایبندی آن‌ها به این صحبت‌ها، قبل و پس از انتخابات پرداخته و منبع خوبی برای آشنایی با تناقض‌های فتنه گون قول و فعل نامزدهای شکست‌خورده انتخابات است. محمد سعید کاوه این کتاب را تألیف و مرکز اسناد انقلاب اسلامی‏ آن را ‏چاپ کرده است.

د- تحلیل گفتمان وقایع سال ۸۸

۱۱- «جامعه‌شناسی ۲۲ خرداد»: این کتاب که نوشته پرویز امینی است، تحلیل جامعی را از حوادث، تهدیدها و فرصت‌های سال ۸۸ در قالب محتوای جامعه‌شناسی سیاسی ارائه می‌دهد و منبع مناسبی برای تحلیل جامعه‌شناسانه فتنه برای فعالان فرهنگی است. ناشر این کتاب، فرهنگ اندیشه است.

۱۲- «شورش اشرافیت بر جمهوریت»: این کتاب تلاش دارد ریشه‌های ایدئولوژیک، سیاسی و اجتماعی حوادث پس از انتخابات را بررسی کند و یکی از جدی‌ترین کتاب‌هایی است که در دوران پس از انتخابات دست به تحلیل وقایع بر اساس تئوری‌های علوم انسانی و روش‌شناسی تحلیل گفتمان زده است. نویسنده این کتاب حمیدرضا اسماعیلی است.

۱۳- «کالبدشکافی فرهنگی فتنه ۸۸»: حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری ازجمله اساتید گفتمانی جبهه فرهنگی انقلاب است که تحلیل‌های خود از فتنه را با رویکردی فرهنگی در کتاب کالبدشکافی فرهنگی فتنه ۸۸ مطرح نموده و به تحلیل وقایع، علت‌یابی و ثمرات آن‌ها در قالب این کتاب پرداخته است. موسسه کتاب فردا ناشر این کتاب ارزشمند است.

هـ- ادبیات و طنز

۱۴- «مسئله بیست و دوم خرداد نبود، مسئله بیست و دوم بهمن بود»: مجموعه اشعار شاعران انقلابی مانند علی معلم دامغانی، علی‌رضا قزوه، مرتضی امیری اسفندقه و… درباره فتنه سال ۸۸ که توسط علی‌محمد مؤدب و کاظم رستمی گزینش شده است. دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی ناشر این کتاب است.

۱۵- «جنبش سبز مخملی»: این مجموعه طنز تلاشی است برای به تصویر کشیدن فعالیت عده‌ای برای اجرای ۱۹۸ دستور انقلاب مخملی که از سوی پدر کودتاچیان مخملی در جهان یعنی جین شارپ صادر شده است. کاریکاتورهای کتاب اثر مازیار بیژنی است که نوشته‌های حسین قدیانی آن‌ها را همراهی می‌کند.

۱۶-«نه ده»: حسین قدیانی یکی از نویسندگانی بود که در ایام فتنه با قلم توانای خود به نگارش متون انقلابی و جذاب درباره فتنه و فتنه گران می‌پرداخت و مورد استقبال عجیب مردم واقع می‌شد. مجموعه/دل نوشته‌های وی درباره فتنه و حماسه نهم دی در قالب کتاب «نه ده» منتشر شده است.

۱۷- «آرکیو ۸۸»: عنوان کتاب دیگری است از حسین قدیانی که به‌مرور فتنه به زبان طنز می‌پردازد. این کتاب نیز موردتوجه علاقه‌مندان به ادبیات طنز انقلابی قرار گرفت.

۱۸- «عاشورای اغتشاش»: این کتاب دربردارنده مجموعه ۳۲ داستانک و داستان کوتاه برگزیده آثار جشنواره داستان فتنه ۸۸ است که توسط رحیم مخدومی جمع‌آوری و انتشارات رسول آفتاب آن را منتشر و روانه بازار کتاب کرده است.

* منتشر شده در ویژه نامه یزد روزنامه جام جم